Stanowisko Porozumienia Rolników z dnia 15 stycznia 2024 r.
Jako organizacje rolnicze skupiające towarowych producentów rolnych z różnych regionów kraju:
- Polska Federacja Rolna
- Zamojskie Towarzystwo Rolnicze
- Spółdzielnia Grup „Polski Rzepak i Zboża” Opole
- Zrzeszenie Producentów Zbóż i Rzepaku „Rola” Człuchów
- „Krot Plon” Krotoszyn
- Stowarzyszenie „Agroport” Bartoszyce
zwracamy się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o uwzględnienie naszych wniosków do, naszym zdaniem – koniecznego opracowania racjonalnej „Strategii dla polskiego rolnictwa”.
Okres jest szczególny m.in. z powodu wojny w Ukrainie i rozchwiania rynku surowców rolnych m.in. przez Rosję, a także z powodu problemów z zaakceptowaniem przez rolników zmian, które wprowadza Europejski Zielony Ład.
Jesteśmy świadomi i w pełni przekonani, że należy wspierać Ukrainę, w tym jej rolnictwo, ale nie kosztem rolnictwa Unii Europejskiej w tym polskiego.
Działania Rządu w ostatnich latach oceniamy jako: zachowawcze, chaotyczne, bardziej socjalne – wspierające mniejsze gospodarstwa, a nie wzmacniające konkurencyjność towarowych producentów rolnych – które są ważnym gwarantem bezpieczeństwa żywnościowego kraju i jednocześnie mają potencjał, aby lepiej wykorzystywać możliwości, które stworzy większa integracja rolnictwa ukraińskiego z europejskim.
Dlatego uważamy, że niezbędny jest przegląd Krajowego Planu Strategicznego dla PROW i opracowanie opartej o systemowe rozwiązania „Strategii dla polskiego rolnictwa”.
Wyżej wymienione organizacje wypracowały w tym celu następujące wnioski:
- Wykorzystanie rolniczego potencjału produkcyjnego i zagospodarowanie surowców rolnych przez:
- Rozwój produkcji zwierzęcej poszczególnych gatunków zwierząt, np.:
- „Program pilotażowy walki z ASF w Lubuskim” – inicjatywa Lubuskiego Forum Rolniczego ze wsparciem Polskiej Federacji Rolnej)
- „Program odbudowy pogłowia trzody chlewnej” – inicjatywa Związku Producentów Trzody Chlewnej Polpig i innych organizacji, ze wsparciem Polskiej federacji Rolnej).
- Zagospodarowanie min. w 80 % krajowych surowców głównie zbóż i rzepaku na biopaliwa – przez zwiększenie udziału biopaliw: w benzynie – E10 wprowadzono i w oleju napędowym – zwiększenie z B7 do B10), ograniczenie importu biokomponentów: etanolu, estru, a także olejów roślinnych na cele techniczne.
- Zwiększenie możliwości eksportowych surowców rolnych przez: weryfikację przetargu na dzierżawę Bałtyckiego Terminala Zbożowego, tak by wyeliminować udział monopolistów, rozbudowa i przystosowanie nabrzeży portowych do przeładunków surowców rolnych – finansowana z unijnego budżetu (wzorem Rumuni), modernizacja i rozbudowa magistrali kolejowej Hrubieszów – Chełm – Gdańsk, Gdynia, również finansowana z unijnego budżetu (przykładem Rumuni) co ułatwi rolnikom z innych regionów transport głównie zbóż i rzepaku i ograniczy emisję spalin i gazów cieplarnianych.
- Wzmocnienie (10 krotne): osobowe i techniczne granicy Unijnej w tym polsko- ukraińskiej w celu zapewnienia rzetelnej kontroli (głównie fitosanitarnej) importowanych surowców rolnych i produktów spożywczych, a także poprawę przepustowości na granicy.
- Zapewnienie konkurencyjności unijnego, w tym polskiego rolnictwa przez zagwarantowanie możliwości wprowadzenia na rynek unijny wyłącznie surowców rolnych i produktów spożywczych spełniających wymogi UE w tym fitosanitarnych, środowiskowych, itp., w tym:
- zamiana filozofii wsparcia: zamiast dopłacać rolnikom do zbóż, rzepaku wprowadzić dopłaty do eksportu i transportu na rynki trzecie (poza UE)
- zagwarantowanie kontroli ilości importowanych surowców przez ustalanie wielkości kontyngentów i wprowadzenie kaucji wywozowej.
- Konieczna zmiana definicji „aktywnego rolnika”.
- Zapewnienie wsparcia w ramach PROW dla prawdziwych „aktywnych rolników” (jest nas ok. 300 – 400 tys.), bez ograniczenia dla gospodarstw powyżej 300 ha.
- Uchwalenie „Ustawy o dzierżawie rolnej” która zapewni stabilność gospodarowania wszystkim producentom rolnym (projekt przygotowała Polska Federacja Rolna)
- Wprowadzenie skutecznego wsparcia rolników, mającego na celu gospodarcze organizowanie się, co poprawi ich konkurencyjność wobec dobrze zorganizowanych rolników m.in. z Francji, Danii czy Niemiec. Jest to konieczne choćby w perspektywie wejścia Ukrainy do UE. Należy zadać sobie pytanie: dlaczego w Polsce jest tylko kilka takich organizacji jak 5 naszych?
- Zatrzymanie likwidacji ważnych dla polskiego rolnictwa, towarowych gospodarstw rolnych, pracujących na gruntach skarbu państwa przez:
- Przedłużanie umów dzierżaw tym, którzy wyłączyli 30% gruntów na dłuższy np. 12-15 letni okres bez kolejnych wyłączeń areału.
- Wobec dzierżawców, którzy nie wyłączyli 30 % gruntów – przeprowadzić restrukturyzację gospodarstwa, zapewniającą przeznaczenie 50 % gruntów dla rolników indywidualnych , przy zagwarantowaniu kontynuacji prowadzonej w gospodarstwach działalności gospodarczej i utrzymaniu miejsc pracy.
- W procesie restrukturyzacji takich gospodarstw, w przypadku przetargu na nowoutworzony Ośrodek Produkcji Rolniczej, warunkiem uczestniczenia powinno być zobowiązanie oferenta do wykupu majątku trwałego i ruchomego, aby nie doprowadzić do wygaszenia produkcji, a także zagwarantowanie zatrudnienia dotychczasowym pracownikom na kilka lat (szczegółowe propozycje opracowała Polska Federacja Rolna).
W/w propozycja powinna uzyskać pozytywną opinię Izby Rolniczej.
- Należy koniecznie urealnić zasady Europejskiego Zielonego Ładu, aby był rolniczo racjonalny i przynoszący pożądane efekty. Na przykład, stosowanie nawozów wiosną powinno być bardziej oparte na praktyce, elastyczne w odniesieniu do rzeczywistych warunków pogodowych i zapewniające osiąganie celów. Stosowanie nawozów powinno być możliwe w terminach wcześniejszych niż od 1 marca – jeżeli warunki pogodowe na to pozwalają i nie ma zagrożenia spłynięcia nawozów z okrywą śnieżną.,
- Zapewnienie w racjonalny sposób ustawowego zwiększenia udziału białka rodzimego w paszach – da to możliwość rolnikom zwiększenia udziału w strukturze zasiewów roślin białkowych, co zmniejszy w niej udział zbóż i poprawi zawartość próchnicy w glebie. Dlatego konieczne jest zapewnienie rynku zbytu na wyprodukowane przez rolników rośliny białkowe, co zapewni wytwórniom stałe dostawy dużych partii surowca.
- Popularyzacja i wsparcie przez Ministra Rolnictwa potrzeby konsolidacji wiarygodnych organizacji rolniczych: zbliżonych branżowo i uwzględnienie ich jako zaplecza eksperckiego do merytorycznych konsultacji ich problemów oraz wyzwań stojących przed całym sektorem rolnym.
- Powrót do czytelnych form konsultacji społecznych ustaw, rozporządzeń – wzorem poprzedniej „Rady Dialogu Społecznego w Rolnictwie”, co pozwoli w znacznej części wyeliminować populistyczne propozycje i wypracować racjonale rozwiązania, w oparciu o opinie ekspertów i naukowców.
Stanowisko podpisali:
- Polska Federacja Rolna – Grzegorz Brodziak
- Zamojskie Towarzystwo Rolnicze – Wiesław Gryn
- Spółdzielnia Grup „Polski Rzepak i Zboża” Opole Mariusz Olejnik
- Zrzeszenie Prod. Zbóż i Rzepaku „Rola” Człuchów Andrzej Bachan
- „Krot Plon” Krotoszyn Robert Czajka
- Stowarzyszenie „Agroport” Bartoszyce Rafał Banasiak